فروشگاه گلد داک
فروشگاه جامع تحقیقات علمی و پژوهشی
فروشگاه گلد داک
فروشگاه جامع تحقیقات علمی و پژوهشی
دانلود تحقیق بانکداری اسلامی (بدون ربا)
| دسته بندی | حسابداری |
| بازدید ها | 88 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 21 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 12 |
موضوع :
بانکداری اسلامی (بدون ربا)
حکم ربا در قرآن و سنت
«یا ایها الذین آمنو اتقوا الله و ذروا ما بقی من الربا ان کنتم مومنین» (آیه 278 سوره بقره)
* ای کسانی که ایمان آورده اید ، از مخالفت فرمان خداوند بپرهیزید . آنچه از ربا باقی مانده است ، رها کنید .
« فان لم تفعلوا فاذنوا بحرب من الله و رسوله و ان تبتم فلکم رءوس اموالکم لا تظلمون و لا تظلمون»
(آیه 279 سوره بقره)
* واگر چنین نکردید ، بدانید به جنگ با خدا و فرستاده ی او ، برخواسته اید و اگر توبه کنید سرمایه های شما از آن خودتان است نه ستم می کنید و نه ستم می بینید .
« وان کان ذو عسرة فنظرة الی میسرة و ان تصدقوا خیرلکم ان کنتم تعلمون» (آیه 280 سوره بقره)
* واگر بدهکاران تنگدست باشند ، پس تا هنگام گشایش مهلتی به او بدهید . و اگر به راستی قدرت پرداخت ندارد بخشیدن آن برای شما بهتر است ، اگر منافع اینکار را بدانید؟؟؟
- در نگرش دینی ، جامعه ای که فعالیت های اقتصادی و معیشتی خود رابر پایه ی ربا بنا کنند ، به سوی نابودی گام بر می دارد ودر مسیر عصیانگری و ناسپاسی است .
پیامبر اکرم (ص) : شرالمکاسب کسب الربا ؛ بد ترین کسب ها ، کسب ربا است . ( ترجمة الحیاة ، جلد 5 )
حکمت های تحریم ربا
* هدایت سرمایه ها به سمت فعالیت های مولد
دراین نوع مردم به طور عینی درفعالیت های بازرگانی و تولیدی با حضور نامحسوس دراقتصاد واقعی است .
در بینش اسلام ، اقتصاد ربوی عامل گرایش بت پرستی و فراموشی کمکهای انسان دوستانه به دیگران وبه شکاف روز افزون زندگیها وشکل گیری فاصله طبقاتی و ثروت های افسانه ای نزد گروهی از افراد می انجامد .
امام رضا (ع) : «علت تحریم ربا تمایل یافتن مردم به سودخواری است ، و مایه تباهی و شیوع ظلم است» .
* هدایت سرمایه ها به سمت فعالیت های مفید
با حاکمیت فرهنگ ربا ، انجام کارهای اساسی برای پایداری حیات اجتماعی رنگ می بازد و به استوارسازی زیر بناهای اقتصادی توجه نمی شود .
ودر نتیجه قرآن است که اشاره به این موضوع دارد پدیده ربا جنون سرمایه داری است که باعث نا متعادل شدن جامعه می گردد ودچار حالتی که درآن اهداف ، تابع امیال نفسا نی است .
امام صادق (ع) : «خداوند باری تعالی ربا را از آن جهت حرام کرد تاشما ازپرداختن به کارهای نیک باز نماید» .
* هدایت انسان ها به سوی تعادل روحی وروانی
در آموزه های اسلامی ، ربا خوار درقالب انسانی مثل زده که بزرگی شکمش ، آنرا با دیگر اندام ها نا متناسب کرده است .
از امام صادق (ع)روایت شده که فرمودند : «چون مراشبانه به آسمان بردند ، کسانی را دیدم که می خواستند ازجای برخیزندولی توانایی آن را نداشتند . این به سبب بزرگی شکم آنان بود . گفتم : ای جبرائیل ! اینان کیستند ؟ گفت : کسانی که ربا می خوردند» . ( ترجمة الحیاة ، ج5 ، ص 617 )
* بزرگی گناه ربا در اسلام
دین اسلام ، ربا را همتای بزرگترین گناهان و به شدت آن را مورد نکوهش قرار داده است ودست اندکاران
آن را لعنت کرده است .
آیه 279 سوره بقره : « فإن لم تفعلوا فأذنوا بحرب من الله ورسوله ...»
- واگرچنین نکردید ، دست ازربا خواری برندارید اعلان جنگ با خداوند و رسولش بدهید .
راه‌کارهای دینی برای جریان سرمایه
روشن است که دراندیشه دینی توانمندی اقتصادی ، اساس دیگر توانایی ها و اقدام هاست ورکود سرمایه و اندوخته ها نیز امری نابایست به شمار می آید وبه فقر و درماندگی می انجامد. بهترین راهکار بانکداری اسلامی پرداخت وام بدون بهره به نیازمندان است .
* موارد استثنایی ربا
امام صادق (ع) : « بین پدر و فرزند ، ربا جایز می باشد» .
آنچه کارکرد ربا رادر پی داشته باشد ، اگر چه در قالب عقود اسلامی ارائه شود مشروع به نظر نمی رسد . زیرا پدیده ای راکه بااین شدت دردین حرام شده ف و تمایز اصلی بین نظام اسلامی و غیر اسلامی است نمی توان با تغییر الفاظ رنگ دینی بخشید ؛ بدون آنکه ماهیت آن تغییری پیدا کند .
* معیار اساسی در حرمت ربا
معیار اصلی در این مورد ستم به وام گیرنده نیست ، ودرهیچ یک از آیات به صراحت ، علت حرمت ،ستم به وام گیرنده عنوان نشده است . ملاک اساسی این است که به جریان افتادن ربا ، جامعه را ازتعادل اقتصادی و همسانی در سطح درآمد ها خارجی می کند و به شکاف طبقاطی می انجامد .
* بانکداری متعارف دنیا و بانکداری اسلامی
بخشی ازسرمایه های نقدی در اختیار کسانی است که یه علل مختلف ، تمایل یاتوانایی استفاده کارآمد از آن راندارند .
ازطرف دیگر ، کارفرمایان و صاحبکاران باتجربه ای وجود دارند که با وجود دربرداشتن علم و تجربه و علاقه به فعالیتهای اقتصادی ، سرمایه لازم رادر اختیار ندارند .
بنابراین وجود مؤسساتی که بتوانند این دو گروه از افراد کشور را به هم پیوند داده ، سرمایه های نقدی و انسانی را به جریان اندازند ضرورت بانکها ازباسابقه ترین ابزارهای این پیوند به شمار می رود . بانکداری متعارف براساس نظام بهره عمل می کند و به جهت ویژگی نا عادلانه بهره ، در موارد بسیاری به تسلسل و ورشکستگی بنگاهها و مؤسسات تولیدی و تجاری می انجامد .
براساس قوانین اسلامی ، هرنوع دریافت اضافی از وام گیرنده ربا تلقی می شود و حرام است .
دانلود عملیات بانکی بدون ربا
| دسته بندی | حقوق |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 17 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 22 |
عملیات بانکی بدون ربا
مقدمه :
نزدیک به هفده سال از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا واجرای سیستم بانکی مبتنی بر آن می گذرد .هدف قانون گذار از طراحی سیستم مزبور طرد از شبکه بانکی کشور بوده است .آیا این آرمان مقدس عملی شده است ؟پاسخ طراحان ومجریان نظام بانکداری در کشور به این سوال مثبت است .اما متاسفانه امروزه تصور بسیاری از مردم این است که فعالیت بانکها بطور عمده ربوی می باشد و تنها اسم و عنوان قالب کار تغییر کرده است .این فتوا چه درست وچه نادرست زیان های فراوانی دارد از جمله اینکه حرمت رباخواری در ذهن و فکر عامه مردم از بین می رود .ویابسیار کمرنگ می شود و می گویند اگر واقعا ربا حرام است چرا داد وستد ها در ایران براساس ربا است که البته در این زمینه عوامل و علل تشدید کننده ای نیز برای این ذهنیت وجود دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1-تعیین درصد سود سپرده های بانکی از پیش
2-عملکرد بسیاری از بانک ها که غالبا از گیرند گان تسهیلات درمواردی که پیشاپیش نمی توان سود قطعی بر پروژه و کار آنان تعیین کرد نرخ سود معیینی را مطالبه می کنند .
3-استفاده از تعابیر مرسوم بانکداری ربوی دربانکداری کنونی کشور از جمله (بهره و نرخ بهره ،حتی توسط کار گزاران بانک .
4-اهتمام نداشتن بسیاری از کار گزاران بانک نسبت به اجرای دقیق قانون و مقررات بانکداری بدون ربا .
5-پرداخت سود یکنواخت دربانک ها که باعث می شود تلقی نرخ بهره رادر اذهان بوجود می آورد .و مشتریان بانکها تفاوت نحوه و محل درسود دهی بانکهای مختلف را نمی توانند مشاهده کنند .
ربا و شرایط تحقق آن :
ازدیدگاه اسلام ربا عبارت است از گرفتن مبلغ اضافی روی دین واقعی مشروط بر اینکه از قبل شرط شده باشد.بااستفاده از همین تعریف ساده ..عملیات بانکداری اسلامی درایران طوری پایه گذاری شده است که تحت چنین شرایطی هیچ نوع رقم اضافی از گیرنده تسهیلات اعتباری اخذ گردد .برای بررسی بیشتر باید نتایج حاصل از این تعریف تشریح گردد .نتایج زیراز تعریف مذکور قابل استخراج است .
1-وجود دین واقعی
2-وجود دائن مستقل از دیدن
3-شرط قبلی برای دریافت رقم اضافی روی دین
4-دریافت مبلغ اضافه روی دین .
هر گونه دین که از اجتماع نتایج مذکور بوجود آید از دید گاه بانکداری اسلامی در ایران شرایط لازم و کافی برای تحقق "ربای پولی "را دارد .لکن در صورتیکه یکی از نتایج مذبور درعمل استقراض وجود نداشته باشد .بظاهر ممکن است عمل استقراض شکل ربوی داشته باشد .لکن عملا ربا تحقق پیدا نمی کند .بعبارت دیگر از دیدگاه ،ضوابط و مقررات بانکداری اسلامی ربا تحقق پیدا نمی کند .مگر بااجتماع چهار نتیجه فوق در امر استقراض .
مسئله استقلال داین و مدیون:
وجود دائن مستقل از مدیون ویا وجود مدیون مستقل از دائن از جمله عناصر بسیاراساسی در استقراض است که فقدان استقلال یکی موجب از بین رفتن ماهیت استقراض ودرنتیجه عدم تحقق ربا می گردد.وابستگی راین به مدیون ویا برعکس موجب پیدایش این ویژگی می گردد.[1]طبعا هنگامی که این وابستگی کامل می گردد.از دیدگاه شرعی موجب نقص اصل استقراض می شود .به عنوان مثال اعطای وام توسط یک شعبه به موسسه بازرگانی متعلق به شخص وبه شعبه دیگر آن ظاهرا روجد قرارداد وام بین دو شعبه مزبور است .ولی ذاتا چنین قراردادی از دیدگاه شرعی قرارداد تلقی نگردیده وتعهد آورنیست زیرا عناصر دائن ومدیون درحقیقت دریک شخص جمع می شود ودرنتیجه شخص نمی تواند از خود طلبکار یا به خود بدهکار شود .بهمین ترتیب اعطای تسهیلات اعتباری بین دو شرکت متعلق به یک کرده .مشخص از سها مدران هر چند از دیدگاه بانکداری بظاهر موجر قرارداد استقراض است .لکن از دیدگاه شرعی ایجاد رابطه مستقل بین دائن ومدیون بوجود نمی آید مثال بارزتر آن استقراض یک شعبه یک بانک بایک شرکت از شعبه دیگران است که فقط از لحاظ اداری صورت استقراض بخود می گیرد .ولی از دیدگاه حقوقی رابطه تعهد و طلب ایجاد نمی کند .در تمام این موارد فقط نقل وانتقال وجوه دردرون موسسه متعلق به یک شخصیت صورت می گیرد و اقدام دیگری انجام نمی شود از نتیجه این ویژگی دربانکداری اسلامی استفاده می شود اما مساله ای که اینجا مطرح می شود این است که آیا این مساله رامی توان به رابطه بین مردم و اشخاص حقوقی وبانک ما هم تعلیم داد وآیا واقعا کسی که از بانک وام می گیردویا نزد بانک سپرده دارد قبول می کند که با بانک رابطه پدر وفرزندی دارد ویا اصولا حداقل در جامعه ای که مردم این باور رادارند که با دولت رابطه پدر وفرزندی دارند طبعا در جامعه ای که مردم حتی نسبت به پرداخت مالیات هم اکراه می ورزند .نمی توانند چنین مساله را قبول کنند که پولی که بانک ها یا به دولت می پردازند به نفع خود آنهاست .از طرفی مردم براین باورندکه دولتمردان دربخشهای وسیعی اقتصادی سرمایه گذاری می کنند که آنها شاید نفع زیادی از آن نبرند .ودرواقع کمتر افرادی پیدا می شود که دولت را امین خود بداند .پس نمی توان روی این مساله زیاد تکیه کرد .
جبران کاهش ارزش پول :
تحولات پولی درعصر حاضر باعث شده است که پول به عنوان قدرت خرید در طول زمان یک کالای مثلی نباشد و لذا درمورد بهره پول این مساله ذکر می شود که چون درطی سالهای متمادی براساس نرخ تورم از قدرت خرید پول کاسته می شود وبرای جبران ارزش ازست رفته آن ناچار باید درزمان باز پرداخت وام مبلغی رابرای حفظ قدرت خرید پول هم پرداخت کرد .این هم مساله ای است که گاهی برای فرار از ربا و حرمت آن مطرح می شود ویا شاید بتوان آن راوسیله ای برای تجویز ربا دانست اما مسئله ای که دراینجا مطرح می شود این است که نرخ تورم قابل پیش بینی نیست یعنی واقعا نمی توان پیش بینی کرد که صد تومان امروزنیمه سال بعد چند تومان قدرت خرید دارد این درصورتی است که ما میزان این اضافه ارزش رااز قبل تعیین می کنیم و این یکی از مسائل تحقق ربا است که شرط قبلی .برای دریافت رقم اضافه داشته باشیم .دزصورتی که اگر میزان تورم بیش از مبلغ پیش بینی می باشد به دائن و اگر کمتر باشد به مد یون ظلم می شود و اصولا ممکن است تورم ثابت باشد تغییر نمی کند .
مساله بانک :
همانطور که می دانیم بانکها دروظیفه یکی دادند تجهیز منابع و تخصیص منابع .
از طرفی بانکها پول نزد مردم را به صورت پس انداز و سپرده دریافت می کنند و از طرفی آن را در امر پرداخت تسهیلات بکار می گیرند .که در هر دو طرف آن این مساله مطرح می شود که تا چه حد عملیات بانکیها از ربا فاصله دادند .و آیا می توان این مساله را قبول کرد که واقعا در کشور ها عملیات بانکی بدون ربا است .یا نه ؟
تجهیز منابع :
منابع بانک یا از طریق سپرده های قرض الحسنه است و یا هیچ سودی به آن تعلق نمی گیرد و اصولا شخصی که دارای خود را تحت این عنوان نزد بانک می گذارد به تنهایی می تواند انگیزه داشته باشد :
1-استفاده از خدمات بانکی مثل وصول چک های بانکها و شعب دیگر ویا جوائز بانکی.
2-انگیزه اجر معنوی –چون وام های قرض الحسنه بانکها را از طریق همین سپرده های پس انداز تامین می شود 3-امنیت برای وجوه .
در مورد جوائز به گفته استاد شهید مطهری هیچ اشکالی ندارد عده ای معتقدند که بانک این جوایز رااز محل و ربا تهیه کرده ولی نمی توان این مسئله را با قطعیت ذکر کرد و اگر هم یک در صد احتمال دهیم که این جوائز از غیر ربا است شارع می گوید همان یک احتمال را می توان دلیل بر حلال بودن جوایز دانست .
درمورد سپرده های قرض الحسنه رابطه دائن و مدیون بین بانک و سپرده گذارمطرح است که هیچ گونه پرداخت اضافی هم صورت نمی گیرد وربا هم نیست .
سپرده کوتاه مدت (بلند مدت ):
مسئله اساسی در مورد سپرده های بانکی سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت و سود تعلق گرفته به آنهاست .
سود تعلق گرفته به سپرده به صورت زیر است .
کوتاه مدت 7/0درصد
|
|
یک ساله |
دو ساله |
سه ساله |
چهار ساله |
پنج ساله |
|
بلندمدت |
14 |
5/14 |
5/16 |
8/16 |
17/0 |
1)از دیدگاه اسلامی پرد اخت رقم اضافه روی دین ایجاد شده بین پدرو پسر و شاید به دلیل وابستگی کامل پسربه پدر "ربا "محسوب نمی گردد.